Begijnhof

Verticaal Divider

Beginaże

w Gandawie znajdują się trzy beginaże: stary beginaż św. Elżbiety, zwany świętym narożnikiem (Holy Corner), beginaż wielki na przedmieściach Gandawy Sint-Amandsberg, którego patronką jest również św. Elżbieta, oraz beginaż Matki Bożej Ter Hoyen w Lange Violettenstraat (zwany małym beginażem). Beginaż św. Elżbiety nosi imię Elżbiety Węgierskiej, zwanej także św. Elżbietą z Turyngii.

Klein Begijnhof Onze-Lieve-Vrouw ter Hoyen (mały beginaż) powstał w 1235 roku. Jest jednym z najlepiej zachowanych beginaży. W ciągu 700 lat przetrwał wiele zagrożeń. W 1566 roku ze strony ikonoklastów, następnie rządy kalwinistów w Gandawie, oraz Rewolucję Francuską. XVII wiek to okres niesamowitego rozkwitu beginażu. Niestety w wieku XVIII, z powodu braku funduszy sytuacja beginażu zaczęła się stopniowo pogarszać.

W roku 1862 beginaż ten zakupił niemiecki książę Arenberg. Po I Wojnie Światowej został on zmuszony, jako Niemiec do sprzedaży begianżu. W 1924 roku prawa do beginażu przechodzą w prywatne ręce.

Po II Wojnie Światowej następuje powolne niszczenie beginażu. Dopiero wpisanie go na listę zabytków w 1963 roku dekretem króla zatrzymuje ten proces. Od roku 1990 mają miejsce prace mające na celu przywrócić beginażowi dawną świetność. Trzeba przyznać, iż idzie to w dobrym kierunku, ponieważ beginaż robi naprawdę wielkie wrażenie.

5 grudnia 1998 roku beginaż został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. We wrześniu 2004 roku ostatnia beginka, Hermina Hoogewijs, ze względu na stan zdrowia została przeniesiona do klasztoru w Wetteren. Wraz z jej odejściem życie w beginażu wygasło. Współcześnie domy są wynajmowane lub dzierżawione.

Begijnhof, fot. PM

W beginażu znajduje się 90 domów, kościół, kaplica, ambulatorium, dom przełożonej beginek i siedem konwentów. Cały beginaż otoczony jest murem z cegły i ma wspólną bramę wjazdową. Znajdują się tutaj również mury wewnętrzne, które odgradzają domy od alejek. Za tymi murami mieszczą się urocze malutkie ogrody.

Zamożne beginki mogły mieszkać w domach, które po ich śmierci przechodziły na własność beginażu. Czasami były one wspomagane przez pokojówkę. W siedmiu konwentach położonych wokół dziedzińca mieszkały biedniejsze beginki. Większość konwentów zbudowano w XVII wieku, w stylu gotyckim. Miały one wspólną kuchnię, jadalnię, pomieszczenia biurowe. Każda beginka posiadała swoją sypialnię.
Beginki, aby się utrzymać, wyszywały koronki, naprawiały odzież. W 1793 roku szyły koszule dla armii francuskiej. Niektóre z nich nauczały.

Begijnhof, fot. PM

Kaplica św. Godelieve w beginażu.

Kerk van het Begijnhof, fot. PM

Begijnhof, fot. PM

W roku 1657 przełożona beginek Philipotte Dysembaert zdecydowała o wyburzeniu starego kościoła i budowie zupełnie nowego, w stylu renesansowym. Jednak w 1660 roku prace wstrzymano. Dopiero w 1710 roku z polecenia przełożonej Francoise van Hoorebeke wznowiono prace. Tym razem kościół miał być wybudowany w stylu barokowym.
Na fasadzie, nad głównym wejściem do kościoła znajduje się figura Matki z Dzieciątkiem. Po bokach figury św. Aya i św. Godelieve. Na szczycie kartusz z datą 1720 rok. Wewnątrz duży poliptyk, który namalował Lucas Horenbault w 1596 roku.

Kaplica w infirmerii pełniła swoją funkcję od połowy XVI wieku. Była tutaj relikwia z krwią św. Godelieve. W 1659 roku proboszcz Rahus de Scheemaecker i przełożona beginek Philipotte Dysembaert dali impuls do rozpoczęcia kultu św. Godelieve. Relikwia z krwią została zastąpiona relikwią części czaszki. Kult stał się tak silny, że kaplicę nazwano imieniem św. Godelieve. Ze względu na zwiększony napływ wiernych, w 1725 roku, kaplica została powiększona. Stała się popularnym miejscem pielgrzymek ludzi z dolegliwościami oczu i gardła. Pod koniec XVIII wieku kaplica otrzymała obecny kształt. Beginaż wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Adres:

Lange Violettestraat 235, 9000 Gent
http://kleinbegijnhof-gent.wix.com/home

openingstijden:

maandag-zondag: 6.30- 22.00

Ticketprijs:

Vrije toegang

Verticaal Divider

Stary beginaż św. Elżbiety

został zbudowany w 1234 roku, a wkrótce przyjął imię swojej patronki, św. Elżbiety, kanonizowanej w roku 1236. Beginaż posiada własny kościół, dom przełożonej beginek, infirmerię (sala chorych) z własną kaplicą, 18 konwentów, pralnię (dla beginek, które prały dla bogatych mieszkańców Gandawy) i duży sad.

W czasie Rewolucji Francuskiej Gandawa przejęła beginaż, podobnie jak inne miejsca związane, nawet lekko, z kościołem. Miejsce to, dotąd wykorzystywane tylko przez beginki, miasto w okresie rewolucji przemysłowej próbowało wykorzystywać jako sypialnie dla przybywającej do miasta taniej siły roboczej. Konflikt między administracją miejską, zdominowaną przez partię liberalną, a beginkami narastał. Część z nich przeprowadziło się do beginażu Matki Bożej Ter Hoyen (zwanego małym). Dzięki finansowemu wsparciu, jakiego udzielił książę Arenberg (znany również jako Prinz von Recklinghausen) w ciągu dwóch lat (1872-1874) w miejscowości Sint-Amandoberg, koło Gandawy, wybudowano nowy beginaż. Dnia 29 września 1874 roku przeprowadziło się tam około 600 beginek.

Oud Begijnhof, fot. PM

Po odejściu beginek miejsce to stało się obszarem zamieszkanym przez społeczność Gandawy. Było mniej inwestycji w infrastrukturę. Zakątek ten zaczął tracić swój niepowtarzalny charakter. Jednak w XX wieku miasto oraz prywatne osoby, pod naciskiem głosów żądających zachowania tego wyjątkowego miejsca, zaczęły inwestować w odbudowę budynków po dawnym beginażu. Miejsce zaczęło stawać się popularne. Przy ulicy Van Aken 7, na przestrzeni lat, mieszkali znani artyści, np.: Constant Permeke, Albert Servaes, czy Frist van den Berghe.

W języku angielskim zakątek ten nazywany jest Holy Corner (święty narożnik). Nazwa ta pochodzi od tego, iż w pewnym momencie w tym miejscu znajdowały się cztery kościoły: rzymskokatolicki św. Elżbiety, będący pierwotnie kościołem beginażu, cerkiew św. Andrzeja, protestancki Rabotkerk, oraz kościół anglikański św. Jana.

Pierwszy kamienny dom modlitwy zbudowano w beginażu św. Elżbiety w stylu gotyku skaldyjskiego. W XVII wieku miały miejsce dwie przebudowy, które dały kościołowi obecny kształt. Pierwsza w latach 1630-1640, zarządzona przez przełożoną beginek Joannę Bauters, a druga z 1682 roku to dzieło przełożonej Ferdynandy De Bock. W wyniku tego powstał kościół pseudohalowy (kościół wielonawowy, w którym nawy boczne są nieco niższe od nawy głównej).

De kerk van St. Elizabeth, fot. PM

Oud Begijnhof, fot. PM

Przenosząc się do nowego beginażu, w 1874 roku, beginki zabrały ze sobą wyposażenie kościoła. Pozostawiły jednak barokowe rzeźby, zdobiące kamienne kolumny, oraz pochodzące z XVII wieku 15 tajemnic w grisaille (monochromatyczna technika malarska, oraz obrazy uzyskiwane tą techniką, dające złudzenie trójwymiarowości). Jeden z bocznych ołtarzy zawiera XVII-wieczny obraz Charlesa Remes'a przedstawiający dominikanina św. Dominika Guzmana. Był on odpowiedzialny za religijne i duchowe życie beginek w beginażu św. Elżbiety. W ołtarzu głównym, a dokładnie w jego górnej części, możemy zobaczyć nawiązanie do patronki beginażu, św. Elżbiety z Turyngii.

Współcześnie beginaż pozbawiony jest murów oddzielających go od reszty miasta. Trzeba troszkę pospacerować, aby zorientować się w jego lokalizacji. Jednak po chwili spaceru, kiedy mijamy stare uliczki, z wieloma zabytkowymi domami beginek, zaczynamy czuć jego niepowtarzalną atmosferę.

Oud Begijnhof St. Elizabeth, fot. PM

Adres:

Begijnhofdries, 9000 Gent

Groot Begijnhof Sint-Elisabeth te Sint-Amandsberg (Wielki beginaż św. Elżbiety)- 29 września 1873 roku położono pierwszy kamień pod budowę kościoła. W rok później, 29 września odbyła się wielka uroczystość poświęcona przenosinom beginek do nowego beginażu (zwanego wielkim), w miejscowości Sint-Amandsberg. Beginaż ten jest dziełem architekta Arthura Verhaegena. Kościół zaś zaprojektował Jean-Babtiste Bethune. Wystrój beginażu w stylu neogotyckim ma przypominać obraz średniowiecznego miasta.

Groot Begijnhof St. Elizabeth, fot. https://stad.gent/cultuur

Minimalny wiek, który uprawniał do wstąpienia do zgromadzenia to 16 lat. Nowicjuszka otrzymywała przełożoną, która wprowadzała ją w życie beginażu, ucząc ją ducha modlitwy, miłości, pokory i umartwiania. Po co najmniej roku nowicjuszka mogła poprosić o zgodę na kleedsel. Podczas ceremonii, w swoim klasztorze, odbierała szaty beginki. Dopiero sześć miesięcy później mogła zostać ogłoszona beginką, Decydujące zdanie miała tutaj przełożona beginek, De Groot. Steedsel, dawało jej prawo do życia w zgromadzeniu jako pełnoprawna beginka. Od 1930 roku liczba beginek systematycznie malała. Ostatnia beginka, Alice Maenhout, przebywała przez pewien czas w domu opieki i tam zmarła 25 sierpnia 2003 roku. Beginaż ten jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Adres:

Groot Begijnhof 67
9040 Sint-Amandsberg (Gent)

openingstijden:

poniedziałek-niedziela:
6.30-21.30

Ticketprijs:

Wstęp wolny