Ieper stad van de vrede
Ieper (Ypres) to belgijskie miasto położone we flamandzkim regionie Westhoeck w prowincji Zachodnia Flandria, w pobliżu francuskiej granicy. Pierwsza wzmianka o Ieper pochodzi z 1066 roku. Wtedy to na wschód od małej rzeki stworzono niewielką osadę handlową, która z czasem zaczęła się rozwijać. To miasto o bardzo bogatej i różnorodnej przeszłości: od okresu średniowiecza, kiedy to przeżywało czasy świetności, stając się najważniejszym obok Brugii i Gandawy ośrodkiem handlu tkaninami we Flandrii, poprzez lata najazdów i okupacji ze strony Francuzów, Anglików czy Hiszpanów, aż po wiek XX, kiedy to podczas I Wojny Światowej zostało niemalże zrównane z ziemią. Po wojnie zabytkowe stare miasto zostało pieczołowicie odbudowane. Dziś o jego dawnej świetności przypominają liczne zabytkowe budowle. Najważniejsze z nich to m.in. monumentalne gotyckie sukiennice (Lakenhal), gotycka katedra św. Marcina (Sint-Maartenskerk), XII wieczny kościół św. Mikołaja (Sint-Niklaaskerk) oraz wybudowana w 1927 roku brama miejska zwana Menenpoort.
|
Sukiennice-po flamandzku Lakenhalle. Nazwa pochodzi od flamandzkiego słowa laken, oznaczającego wysokiej jakości wełnę wykorzystywaną do wyrobu tkanin. W okresie średniowiecza były centrum handlowym Ypres. Stanowiły miejsce sprzedaży i magazynowania tkanin dostarczanych tutaj kanałem rzecznym zwanym Ieperlee (lub kanał Ypres).
W tamtym okresie miasto było jednym z liderów wyrobu tkanin wśród miast Flandrii. Sukiennice składały się z serii budynków otaczających prostokątny dziedziniec. Prace budowlane rozpoczęto już w 1200 roku. Trwały one przeszło 100 lat. Budowę ostatecznie zakończono w 1304 roku. Aż do połowy 1840 roku przez miasto przepływała mała rzeczka zwana Ieperlee. |
Lakenhalle, fot. PM
|
Het bereikte het westelijke uiteinde van de lakenhal. Hier konden boten met een lage diepgang hun goederen lossen. In de lakenhal vond de laatste administratieve controle van de goederen plaats, die vervolgens in handen kwam van kooplieden.
Het lagere niveau van de lakenhal bestond uit kamers met bakstenen gewelven. Om de toegang van kopers en klanten tot de hallen en winkels te vergemakkelijken, hadden de lakenhallen 48 deuren aan de zuidgevel, met uitzicht op de markt. In de lakenhal werden vooral stoffen en wol verkocht, maar er waren ook dagen dat kooplieden hier groenten en goederen verkochten. Op de eerste verdieping waren ook de zalen met elkaar verbonden. Sommige waren sierlijker dan andere. Het dak op dit niveau bestond uit massieve houten balken. De zalen werden door kooplieden gebruikt als pakhuizen en ook als feestzalen. De gemeenteraad gebruikte ze als vergaderruimtes.
Het lagere niveau van de lakenhal bestond uit kamers met bakstenen gewelven. Om de toegang van kopers en klanten tot de hallen en winkels te vergemakkelijken, hadden de lakenhallen 48 deuren aan de zuidgevel, met uitzicht op de markt. In de lakenhal werden vooral stoffen en wol verkocht, maar er waren ook dagen dat kooplieden hier groenten en goederen verkochten. Op de eerste verdieping waren ook de zalen met elkaar verbonden. Sommige waren sierlijker dan andere. Het dak op dit niveau bestond uit massieve houten balken. De zalen werden door kooplieden gebruikt als pakhuizen en ook als feestzalen. De gemeenteraad gebruikte ze als vergaderruimtes.
Neuwerck foto. PM
|
W jednej z głównych sal ściany zdobiło 12 fresków namalowanych przez Ferdynanda Pauwels. Przedstawiały one sceny z historii miasta w latach 1187 do 1388. Pozostałe ściany zdobiły obrazy przedstawiające kupców, namalowane przez artystę Louis Delbeke. Hala Radnych znajdowała się w północnej części sukiennic, na parterze. Tutaj wystrój był szczególnie imponujący.
Neuwerck to budynek dobudowany do sukiennic w latach 1619-1622. Zbudowano go w stylu renesansowym. Posiada dwa górne piętra, z których pierwsze łączy się z górnym piętrem gotyckich sukiennic. W 1862 roku nastąpiła renowacja. |
Ta część sukiennic posiadała kaplicę, freski, witraże i kominek. Na freskach przedstawiono postacie hrabiów Flandrii. Pierwsze i drugie piętro wspierają się na filarach. Stanowią one zadaszone przejście ze sklepieniami w całej wschodniej części sukiennic. To przejście prowadzi do Katedry Świętego Marcina.
Najstarszą częścią sukiennic jest dzwonnica. Kamień węgielny pod jej budowę położono w 1201 roku. Dokonał tego hrabia Flandrii Baudoin IX. Zadaniem dzwonnicy było informowanie o nadchodzącym zagrożeniu. Miała ona trzy poziomy. Parter wykorzystywano jako więzienie. Od XIV wieku dzwonnica służyła również jako ratusz miejski. Mieścił się w niej również skarbiec i zbrojownia.
Najstarszą częścią sukiennic jest dzwonnica. Kamień węgielny pod jej budowę położono w 1201 roku. Dokonał tego hrabia Flandrii Baudoin IX. Zadaniem dzwonnicy było informowanie o nadchodzącym zagrożeniu. Miała ona trzy poziomy. Parter wykorzystywano jako więzienie. Od XIV wieku dzwonnica służyła również jako ratusz miejski. Mieścił się w niej również skarbiec i zbrojownia.
Ook werden hier bijeenkomsten gehouden van vertegenwoordigers van stadsgilden. In de toren bevonden zich ook het stadsarchief. In de Middeleeuwen werd hier een wrede gewoonte geïntroduceerd om zwarte katten van de toren te gooien, wat een symbool van zwarte magie moest zijn. Tegenwoordig organiseert de stad elke drie jaar een kattenfestival. Een van de punten is het gooien van knuffels vanaf de toren.
Er is ook een beiaard bestaande uit 49 klokken op de toren. Elk uur speelt hij een deuntje.
Er is ook een beiaard bestaande uit 49 klokken op de toren. Elk uur speelt hij een deuntje.
Lakenhalle, fot. PM
|
Lakenhalle, fot. PM
|
Donkerpoort to korytarz znajdujący się na parterze dzwonnicy, na środku południowej elewacji. Korytarz prowadzi od strony południowej na rynku, przez centrum sukiennic aż do północnej strony sukiennic. Można przejść tędy do Katedry Świętego Marcina. W centrum korytarza znajdują się dwie bramy, po prawej i po lewej stronie, z których każda prowadzi na dziedziniec sukiennic. W korytarzu możemy również zobaczyć pocisk, wystrzeliwany z działa zwanego gruba berta, jakim Niemcy podczas I Wojny Światowej bombardowali Ypres.
Ostrzeliwanie Ypres rozpoczęto w listopadzie 1914 roku. 22 listopada wystrzelone przez Niemców pociski zapalające doszczętnie zniszczyły dach sukiennic. 19 kwietnia 1915 roku wojska niemieckie rozpoczęły z okolic Houthulst dzieło zniszczenia. Wykorzystując nowe działo, nazwane gruba berta, wznowili ostrzał miasta. Pociski o średnicy 42 centymetrów zrównały z ziemią całe miasto, również sukiennice. Ocalała jedynie część dzwonnicy. Wszystkie dokumenty i dzieła sztuki znajdujące się w sukiennicach zostały zniszczone bezpowrotnie.
Po wojnie w roku 1928 rozpoczęto odbudowę sukiennic. Trwała ona aż do 1967 roku. Zarówno sukiennice, jak i dzwonnica zostały odbudowane zgodnie z ich historycznym wyglądem. Dzięki temu w 1999 roku dzwonnica trafiła na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ostrzeliwanie Ypres rozpoczęto w listopadzie 1914 roku. 22 listopada wystrzelone przez Niemców pociski zapalające doszczętnie zniszczyły dach sukiennic. 19 kwietnia 1915 roku wojska niemieckie rozpoczęły z okolic Houthulst dzieło zniszczenia. Wykorzystując nowe działo, nazwane gruba berta, wznowili ostrzał miasta. Pociski o średnicy 42 centymetrów zrównały z ziemią całe miasto, również sukiennice. Ocalała jedynie część dzwonnicy. Wszystkie dokumenty i dzieła sztuki znajdujące się w sukiennicach zostały zniszczone bezpowrotnie.
Po wojnie w roku 1928 rozpoczęto odbudowę sukiennic. Trwała ona aż do 1967 roku. Zarówno sukiennice, jak i dzwonnica zostały odbudowane zgodnie z ich historycznym wyglądem. Dzięki temu w 1999 roku dzwonnica trafiła na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Sint-Martinuskerk
Sint-Martinuskerk
|
Kościół św. Marcina to kopia gotyckiego kościoła episkopalnego wybudowanego w miejsce istniejącego tu w X lub XI wieku kościoła romańskiego. Budowę rozpoczęto w 1230 roku. Prace trwały aż do roku 1370.
Katedrę udostępnia się zwiedzającym poza nabożeństwami (msze święte 12.30-14.00). Wewnątrz w przestronnej nawie nie ma wielu ozdób. Wyjątek stanowi rozeta nad wejściem do południowego transeptu (jest to hołd złożony Albertowi I, uważanemu za bohatera narodowego), oraz ołtarz boczny z piękną figurą Najświętszej Marii Panny z Thuyne. W katedrze znajdują się grobowce: Corneliusa Jansena, biskupa Ypres w latach 1635-1638, twórcy ruchu teologicznego Jansenizmu, oraz hrabiego Roberta z Bethune zwanego Lwem z Flandrii. Wieża katedry wznosi się na wysokość 100 metrów. Nie jest otwarta dla turystów. Lapidarium zawiera ruiny dekanatu św. Marcina. Umieszczono tutaj duże kawałki murów, zrównanej z ziemią Katedry. Mają one być namacalnym dowodem okropieństwa i zniszczenia, jakie dotknęły Ypres podczas I Wojny Światowej. Budynek klasztorny można zwiedzać po północnej stronie Katedry. |
|
Budynek Sądu-Rynek Główny 1. Przed I Wojną Światową w budynku tym znajdował się Pałac Biskupi. Następnie utworzono tu szpital pod wezwaniem Naszej Pani.
Po zakończeniu działań wojennych rozpoczęto odbudowę budynku w stylu eklektycznym, według projektu architekta odpowiedzialnego za odbudowę Ypres, Jules Coomans. Współcześnie w budynku tym mieści się sąd. Od strony ulicy Torhoutstraat można zobaczyć starą bramę wjazdową z napisem Hopital Notre Dame. Cały mur przetrwał działania wojenne i jest jednym z nielicznych przykładów oryginalnej architektury przedwojennego Ypres. |
Gerechtsgebouw in Ieper, foto: PM
|
Het gebouw van de rechtbank van koophandel te Ieper, foto: PM
|
Budynek sądu gospodarczego (fl. Kasstelrij) mieści się przy Rynku Głównym 10. Budynek ten został wybudowany w stylu renesansowym w XV wieku. W tym okresie feudalne Hrabtwo Flandrii było podzielone na dzielnice (Castellania). Zarządzali nimi wicehrabiowie lub kasztelani. Dom Kasztelana nazywał się Chatellenie (nazwa francuska) lub Kasselrij (nazwa flamandzka).
Po rewolucji francuskiej w 1790 roku instytucja kasztelana została zniesiona. W roku 1800 budynek został odkupiony przez miasto i nosił nazwę Hotel de Chatellenie. Po I Wojnie Światowej budynek odbudowano w stylu renesansowym według projektu J. Coomans. Na dachu budynku dodano trzy piętra po siedem lukarn w rzędzie. |
Była to pewna ingerencja w historyczny wygląd budynku. Także znajdujące się nad oknami na pierwszym piętrze siedem medalionów przedstawiające siedem grzechów głównych zostały dodane podczas powojennej rekonstrukcji budynku. Zaprojektował je rzeźbiarz z Ghent Alois De Beule.
Do 1967 roku budynek pełnił funkcję Ratusza, który przeniesiono do odbudowanych Sukiennic. Obecnie ma tu swoją siedzibę Sąd gospodarczy.
Do 1967 roku budynek pełnił funkcję Ratusza, który przeniesiono do odbudowanych Sukiennic. Obecnie ma tu swoją siedzibę Sąd gospodarczy.
Kloosterpoort, stadsschouwburg te Ieper, foto: PM
|
Brama klasztorna-Teatr Miejski-oryginalna brama (fl. Kloosterpoort) pochodzi z około 1500 roku. Stanowi ona wejście do dekanatu św. Marcina, który został zniesiony w 1560 roku po ogłoszeniu diecezji w Ypres. Odbudowano go w stylu klasycystycznym w 1780 roku i odnowiono w 1938 roku.
Teatr Miejski (fl. Stadsschouwburg) początkowo był wykorzystywany jako dom proboszcza. W 1803 roku zmienił właściciela i stworzono tu teatr. W czasie I Wojny Światowej, podobnie jak większość budynków w Ypres, został doszczętnie zniszczony. Odbudowany w latach trzydziestych XX wieku. |
Gedenkplaatsen voor de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Ieper
|
Pomnik ofiar I Wojny Światowej poświęcony 155 ofiarom cywilnym i setkom tysięcy żołnierzy, którzy stracili życie w rezultacie działań wojennych podczas I Wojny Światowej. Pomnik został zaprojektowany przez architekta Jules Homere Martin Coomans (1871-1937) w 1924 roku.
Był on również odpowiedzialny za odbudowę Ypres, w tradycyjnym, historycznym stylu, po działaniach wojennych. W latach 1924-1926 pomnik wykonał rzeźbiarz z Gandawy Alois De Beule (1861-1935). Początkowo Coomans planował umieszczenie pomnika we wschodnim skrzydle sukiennic. |
Monument voor de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog, foto: PM
|
Jednak nie były one jeszcze ostatecznie odbudowne, dlatego pomnik umieszczono na murze budynku znajdującego się naprzeciw zachodniej części sukiennic. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 27 czerwca 1926 roku.
W 2010 roku umieszczono nową tablicę i dedykowano ten pomnik ofiarom zarówno I jak i II Wojny Światowej.
W 2010 roku umieszczono nową tablicę i dedykowano ten pomnik ofiarom zarówno I jak i II Wojny Światowej.
Menenpoort gedenkteken
Monument ter ere van tienduizenden Britse soldaten en de Britse gemeenschap (behalve soldaten uit Nieuw-Zeeland die een eigen monument hebben). Binnenin, op de muren, zijn de namen gegraveerd van 54.389 van de officieren en soldaten die stierven in Ieper vóór 16 augustus 1917, wiens graven nooit zijn gevonden.
W centrum zarówno po północnej, jak i południowej stronie bramy znajdują się szerokie schody prowadzące do starych murów obronnych i loggii. Napis nad oboma wejściami brzmi:
AD MAJOREM DEI GLORIAM
HERE ARE RECORDED NAMES
OF OFFICERS AND MEN WHO FELL
IN YPRES SALIENT BUT TO WHOM
THE FORTUNE OF WAR DENIED
THE KNOWN AND HONOURED BURIAL
GIVEN TO THEIR COMRADES
IN DEATH
HERE ARE RECORDED NAMES
OF OFFICERS AND MEN WHO FELL
IN YPRES SALIENT BUT TO WHOM
THE FORTUNE OF WAR DENIED
THE KNOWN AND HONOURED BURIAL
GIVEN TO THEIR COMRADES
IN DEATH
Het monument werd gebouwd in het oostelijk deel van Ieper. Op een plek waar praktisch elke soldaat die ging vechten in het oostelijk deel van Ieper passeerde. Velen van hen kwamen niet terug. Tijdens de oorlog was er geen poort op deze plek, alleen een gracht en fragmenten van de oude stadsversterkingen.
Menenpoort Memorial, Iepre, foto: PM
|
Menenpoort Memorial, Iepre, foto: PM
|
De Menenpoort ter ere van de vermisten is ontworpen door Sir Reginald Blomfield. De sculpturen zijn het werk van Sir William Reid Dick. De afmetingen van het monument zijn indrukwekkend: 36,5 meter lang en 20 meter breed. Beide uiteinden eindigen met een gewelfde poort, 9 meter breed en 14,5 meter hoog, aan weerszijden ondersteund door kolommen. Bovenaan, aan de oostkant, staat een leeuwenbeeld met een inscriptie hieronder:
TO THE ARMIES
OF THE BRITISH EMPIRE
WHO STOOD HERE
FROM 1914 TO 1918
AND TO THOSE OF THEIR DEAD
WHO HAVE NO KNOWN GRAVE
OF THE BRITISH EMPIRE
WHO STOOD HERE
FROM 1914 TO 1918
AND TO THOSE OF THEIR DEAD
WHO HAVE NO KNOWN GRAVE
Taki sam napis znajduje się na drugiej bramie po stronie zachodniej. Jest ona zwieńczona rzeźbą sarkofagu z flagą i wieńcem.
Via het pad dat door de voormalige verdedigingsmuren loopt, kunnen we de kleinste oorlogsbegraafplaats van Ieper bereiken, 1100 meter verderop, aan de poort van Rijsel.
Tegenwoordig is het Menenpoortmonument een van de beroemdste oorlogsmonumenten ter wereld. Het is waarschijnlijk ook het enige monument waar dagelijks vieringen worden gehouden. Ze vinden altijd plaats om 20. De ceremonie werd ingehuldigd op augustus 1928.
Het was een uiting van dankbaarheid aan alle soldaten die in Ieper hebben gevochten, vooral aan degenen van wie de graven nooit zijn gevonden. De traditie van het laatste vasten werd tijdens de Tweede Wereldoorlog 4 jaar onderbroken. Op de dag van de bevrijding van Ieper werd het eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten teruggegeven aan de traditie door de divisie van generaal Maczek. Het feest begint met een minuut stilte. Zowel de lokale bevolking als toeristen nemen deel aan de ceremonie. Voor de duur van de ceremonie is het autoverkeer door de poort afgesloten.
Tegenwoordig is het Menenpoortmonument een van de beroemdste oorlogsmonumenten ter wereld. Het is waarschijnlijk ook het enige monument waar dagelijks vieringen worden gehouden. Ze vinden altijd plaats om 20. De ceremonie werd ingehuldigd op augustus 1928.
Het was een uiting van dankbaarheid aan alle soldaten die in Ieper hebben gevochten, vooral aan degenen van wie de graven nooit zijn gevonden. De traditie van het laatste vasten werd tijdens de Tweede Wereldoorlog 4 jaar onderbroken. Op de dag van de bevrijding van Ieper werd het eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten teruggegeven aan de traditie door de divisie van generaal Maczek. Het feest begint met een minuut stilte. Zowel de lokale bevolking als toeristen nemen deel aan de ceremonie. Voor de duur van de ceremonie is het autoverkeer door de poort afgesloten.
Rijselpoort in Ieper, foto: PM
Brama Lille (fl. Rijselpoort) jest jednym z kilku wejść do starego ufortyfikowanego miasta, jakim było Ieper. Jest ona jedyną bramą w mieście, która przetrwała bombardowania wojsk niemieckich podczas I Wojny Światowej. Na początku swego istnienia Ieper było małą osadą nad rzeką Ieper. Miało dwa wejścia. Jedno na północy, drugie na południu. Lille to oryginalna południowa brama. To wejście do miasta zostało nazwane Mesenpoort, to znaczy drzwi do Mesén (Messines). Inna nazwa to Brama Lille, ponieważ trasa prowadzi do francuskiego miasta Lille. Brama Lille jest również znana pod jej flamandzką nazwą Rijselpoort. Okrągłe wieże są najstarszą częścią kamiennych murów obronnych. Pochodzą one z 1385 roku i są przykładem burgundzkiego okresu historii miasta. Most nad bramą został dodany w czasie późniejszych modyfikacji fortyfikacji miejskich. Pod koniec Rijselstraat droga opuszcza miasto pod Rijselspoort (Brama Lille). Po obu stronach są mury obronne wybudowane na wcześniejszych murach średniowiecznych przez wielkiego inżyniera wojskowego, pracującego dla króla Ludwika XIV, Sébastien Le Prestre markiza de Vauban. Był on odpowiedzialny za budowę fortyfikacji w ponad 300 miastach i miasteczkach we Francji oraz za granicą.
Cmentarze wojenne w Ypres to miejsca pochówku tysięcy żołnierzy poległych w walkach toczących się tutaj podczas I Wojny Światowej. Znajduje się tutaj przeszło setka cmentarzy, na których spoczywają żołnierze angielscy oraz ci z krajów Commonwealth (Wspólnota Narodów), jeden cmentarz niemiecki, dwa francuskie i jeden belgijski. Cmentarze napotyka się tutaj wszędzie, między osiedlami domków jednorodzinnych oraz czasami w szczery polu, wśród plonów kukurydzy. Niejednokrotnie trudne do znalezienia, mimo wielu tablic informacyjnych. Wszystkie cmentarze są wyjątkowo zadbane i ogólnodostępne.
War Cemetery in Ieper
|
War Cemetery in Ieper
|
War Cemetery in Ieper
|
Cmentarz Ramparts został uruchomiony przez Francuzów w listopadzie 1914 roku. Początkowo chowano tam poległych żołnierzy francuskich. W późniejszym okresie przeniesiono ich ciała na inny cmentarz. W okresie od lutego 1915 do kwietnia 1918 roku chowano tu żołnierzy Wspólnoty Brytyjskiej. Jest to jeden z najmniejszych wojskowych cmentarzy w Ypres. Pochowano tu 197 żołnierzy:
Anglicy 162
Kanadyjczycy 10
Australijczycy 11
Nowozelandczycy 14
Kanadyjczycy 10
Australijczycy 11
Nowozelandczycy 14
De begraafplaats is ontworpen door Sir Reginald Blomfield. Het is rustig gelegen bovenop de oude stadswallen, naast de gracht die rond de oude stad loopt.
Poniżej adres strony internetowej niezwykle szczegółowo i interesująco opisującej działania wojenne prowadzone, na terenie klinu Ieper, podczas I Wojny Światowej.
http://www.greatwar.co.uk/places/ypres-salient-cemeteries.htm
http://www.greatwar.co.uk/places/ypres-salient-cemeteries.htm